Rapid shutdown ระบบรักษาความปลอดภัยด้านโซล่าเซลล์ อันดับ 1 ของโลก

ปัจจุบัน ระบบโซล่าเซลล์ได้รับการพัฒนาอย่างก้าวกระโดด ทั้งด้านประสิทธิภาพการผลิตพลังงานที่เพิ่มขึ้น และระบบความปลอดภัยที่ออกแบบมาเป็นอย่างดี แต่หากกล่าวถึงอุบัติเหตุจากระบบโซล่าเซลล์ ในกรณีส่วนใหญ่คงจะหนีไม่พ้น “การเกิดเพลิงไหม้แผงโซล่าเซลล์” โดยในปัจจุบันนี้ก็ยังคงเกิดขึ้นอยู่ ดังนั้นอาจตั้งคำถามได้ว่า ระบบโซล่าเซลล์ที่พัฒนานั้นเพียงพอแล้วหรือไม่? แท้จริงแล้วต้นเหตุที่ทำให้เกิดเพลิงไหม้แผงโซล่าเซลล์ไม่ได้เกิดจากระบบโซล่าเซลล์แต่อย่างใด แต่เกิดจากกิจกรรมอื่นๆ ที่ทำให้เกิดเพลิงไหม้ภายในสถานที่ต่างหาก เพราะระบบโซล่าเซลล์โดยทั่วไป เมื่อเกิดเหตุเพลิงไหม้ขึ้น อินเวอร์เตอร์ชนิด on-grid จะหยุดการทำงานทันที แต่ปัญหาคือ แผงโซล่าเซลล์บนหลังคาจะยังคงผลิตพลังงานอย่างต่อเนื่อง จึงทำให้ความศักย์ของแผงโซล่าเซลล์ในแต่ละสตริงอาจสูงถึง 600 โวลต์ (Vdc) ในขณะที่ไฟฟ้าภายในสถานที่มีแรงดันที่น้อยกว่ามาก ซึ่งกรณีนี้มีผลทำให้เกิดเพลิงที่ลุกลามมากขึ้น และมีความยากลำบากอย่างมากต่อการดับเพลิง อย่างไรก็ตาม ระบบโซล่าเซลล์ที่ดีอย่างแท้จริงนั้น ควรที่จะป้องกันการเกิดเพลิงไหม้ได้ในทุกกรณี อย่างระบบ Rapid shutdown ที่จะหยุดการทำงานของระบบโซล่าเซลล์ทั้งระบบ รวมถึงหยุดการทำงานของแผงโซล่าเซลล์โดยฉุกเฉินได้เมื่อเกิดเพลิงไหม้

Rapid shutdown คือ อะไร ?

ระบบ Rapid shutdown มีมาตรฐาน National Electrical Code (NEC) 2017 จากประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งได้กำหนดรายละเอียดของข้อกำหนดระบบหยุดทำงานฉุกเฉิน โดยกำหนดเงื่อนไขระดับแรงดันไฟฟ้าตามขอบเขตรอบแผงโซล่าเซลล์เป็นระยะ 1 ฟุต (305 มม.) ในทุกทิศทาง ซึ่งวันที่ 1 มิถุนายน 2565 ประเทศไทยโดยวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย (วสท.) จะบังคับใช้มาตรฐานความปลอดภัยขั้นสูง (NEC) ในโครงการติดตั้งโซล่าเซลล์ใหม่ทั้งหมดในประเทศไทยเช่นเดียวกัน เพื่อยกระดับมาตรฐานโครงการระบบโซล่าเซลล์ในไ่ทย

Rapid shutdown คือ ระบบที่สร้างความปลอดภัยให้แก่ระบบโซล่าเซลล์ได้อย่างครอบคลุม โดยสามารถลดแรงดันไฟฟ้าในสายเคเบิลด้าน DC (ไฟฟ้ากระแสตรง) ที่อยู่นอกบริเวณอาร์เรย์ ให้เหลือไม่เกิน 30 โวลต์ ภายใน 30 วินาที และลดแรงดันไฟฟ้าในบริเวณอาร์เรย์ให้เหลือไม่เกิน 80 โวลต์ภายใน 30 วินาที ซึ่งทั้งหมดทั้งมวลจะใช้อุปกรณ์ที่ผ่านการทดสอบตามมาตรฐาน UL 3741 เราจะขอยกตัวอย่างอุปกรณ์อย่าง Power Optimizer จากแบรนด์ SolarEdge

Power Optimizer อินเวอร์เตอร์รองรับ Rapid Shutdown

Power optimizer เป็น อินเวอร์เตอร์โซล่าเซลล์ ขนาดเล็กที่ติดตั้งอยู่บริเวณใต้แผงโซล่าเซลล์ แต่จะมีการทำงานที่ผสานทั้ง String Inverter และ Micro-Inverter เข้าด้วยกัน โดยระบบนี้จะทำการปรับกระแสและแรงดันไฟฟ้าฝั่ง (DC) ให้ “เหมาะสม” ก่อนส่งไปยัง String Inverter เพื่อแปลงเป็นกระแสตรง (AC)

โดยในกรณีที่เกิดเพลิงไหม้ภายในสถานที่ ที่ ติดตั้งโซล่าเซลล์โรงงาน ทางนักผจญเพลิงจะทำการตัดวงจรไฟฟ้ากระแสสลับ (AC) ออกไป แต่ปัญหาหลักคือไฟฟ้ากระแสตรง (DC) ที่มักจะยังคงทำงานอยู่ เนื่องจากมีการรับแสงแดด ตรงนี้แหละที่อันตราย ซึ่ง Power optimizer จะมีเทคโนโลยี SafeDC™ ที่ช่วยให้ปลอดภัยขึ้น โดยหากเราทำการตัดวงจรไฟฟ้ากระแสสลับ (AC) แรงดันสายไฟฟ้ากระแสตรง (DC) ที่อยู่บนหลังคาจะลดลงต่ำกว่า 60 โวลต์ ซึ่งก็ผ่านข้อกำหนดของ NEC ในเรื่องของ Rapid Shutdown

ทีนี้เมื่อแรงดันไฟฟ้าฝั่ง DC ลดลงแล้ว นอกจากจะช่วยให้นักผจญเพลิงสามารถเข้าไปควบคุมเพลิงได้ง่ายขึ้น ยังช่วยป้องกันผู้ติดตั้งแผงโซล่าเซลล์และเจ้าหน้าที่ทำการบำรุงรักษาระบบ จากแรงดันไฟฟ้า DC แรงสูงได้อีกด้วย

หากเปรียบเทียบกับระบบ String inverter แม้ว่าจะตัดวงจรไฟฟ้ากระแสสลับ (AC) ออกแล้วก็ตาม แต่ไฟฟ้ากระแสตรง (DC) ก็ยังคงมีแรงดันไฟฟ้าที่สูงหลักร้อยโวลต์อยู่ดี เนื่องจากการรับพลังงานแสงอาทิตย์ ซึ่งตรงนี้จะยังไม่ผ่านมาตรฐาน NEC แต่อย่างใด และไม่รองรับระบบ Rapid Shutdown

โดยสรุปแล้วในกรณีที่เกิดเพลิงไหม้ในสถานที่ที่ ติดตั้งโซล่าเซลล์ ระบบ Rapid shutdown จะช่วยให้นักผจญเพลิงสามารถหยุดการจ่ายไฟฟ้ากระแสตรง (DC) ภายในสถานที่ได้ โดยเฉพาะบริเวณบนหลังคาที่มีแผงโซล่าเซลล์ ซึ่งจะทำให้ไฟไม่ลุกลามมากขึ้น และช่วยให้นักผจญเพลิงสามารถดับเพลิงที่กำลังลุกไหม้ได้อย่างรวดเร็วและปลอดภัย หากกล่าวถึงในตอนนี้ ระบบจากทาง SolarEdge ถือว่าตอบโจทย์ให้แก่ลูกค้าในทุกทางโดยถือเป็นเทคโนโลยีที่มีความจำเป็นอย่างมากในปัจจุบัน และล่าสุด ไทย โดย พพ. ก็ได้มีกฏบังคับใช้ให้โครงการโซล่ารูฟท็อปที่มีขนาด 200 กิโลวัตต์ขึ้นไป ต้องมีระบบ Rapid Shutdown โดยจะเริ่มบังคับใช้ในวันที่ วันที่ 1 ก.ค. 2023 นี้เป็นต้นไป ตามมาตรฐาน วสท.022013-22 ซึ่งถ้าหากโครงการที่เข้าข่ายไม่มีระบบ Rapid Shutdown ทาง กกพ.จะไม่ออกใบอนุญาตให้ หากใครมีความสนใจเกี่ยวกับระบบ Rapid Shutdown สามารถติดต่อ EGP มาได้เลยครับ ทางเรามีผู้เชี่ยวชาญคอยให้คำปรึกษาอย่างครอบคลุม